ತುಕ್ರನಿಗೆ ಎರಡು ದಿನದಿಂದ ಪುರುಸೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಎಲೆಯಡಿಕೆ ಹಾಕಲೂ ಬಿಡುವಿಲ್ಲದಷ್ಟು ಕೆಲಸ. ಕೊರಗಪ್ಪ ಶೆಣೈರ ಮಕ್ಕಳ ಜಗಳವೀಗ ಆಸ್ತಿ ಪಾಲಾಗುವಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಮುಟ್ಟಿತ್ತು. ತುಕ್ರನಿಗೆ ಈ ಪಾಲಿನ ದೆಸೆಯಿಂದ  ಇಡೀ ಗುಡ್ಡೆ ಬೈಲೆಲ್ಲ ಅಲೆದಾಡಿ, ಸರ್ವೆಯ ಸರಪಳಿಯೆಳೆದು ಸಾಕು ಸಾಕಾಗಿತ್ತು ಆದರೂ ಆತನಿಗೆ ಖುಷಿಯೊ ಖುಷಿ. ಈ ನಡುವೆ ಆ ಜಾಗ ನನ್ನದು, ಅವಳಿಗೇಕಲ್ಲಿ, ಆ ಜಾಗ ಇವಳಿಗ್ಯಾಕೆ ಎನ್ನುವ ತಕರಾರಿನಿಂದ ಎರಡೆರಡು ಬಾರಿ ಸರ್ವೆಯಾಯಿತು. ತುಕ್ರನಿಗೆ ಆ ಸರಪಳಿಯನ್ನು ನೋಡುವಾಗÀ ಹೆಬ್ಬಾವನ್ನು ಕಂಡಂತಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನ ಸಣಕಲು ದÉೀಹ ಆ ಮಣಭಾರದ ಸರಪಳಿಯನ್ನು ಇಡೀ ದಿನ ಹಿಡಿದು ಸುತ್ತಾಡಲು ಹೆಣಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮೂಳೆಯ ಮೇಲೆ ಡಾಂಬರು ಹೊಯ್ದದಂತಿರುವ  ಚರ್ಮ. ಗುಂಡಿಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಸೂರ್ಯನಂತೆ ಗುಳಿಬಿದ್ದ ಕಣ್ಣು. ಊರ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಯಥೇಚ್ಛ ಉಬ್ಬು ತಗ್ಗುಗಳಿರುವಂತೆ ಈತನ ದೇಹ ರಕ್ತಮಾಂಸ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳದೆ ಕೈಕಾಲಿನ ಗಂಟುಗಳೆ ಎದ್ದುಕಾಣುತ್ತಿದ್ದವು.     ಆತನಿಗೆ ಸರ್ವೆಗಿಂತಲೂ ಮನಸು ಕೊರೆಯುವ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ. ಶೆಣೈ ಮಕ್ಕಳು ಆ ಜಾಗ ನನ್ನದು, ಈ ಜಾಗ ನನ್ನದು ಎನ್ನುವಾಗÀ ಬೇಸರವಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಅದೆಲ್ಲ ನನ್ನದು ಎಂದು ಆತನ ಮನಸ್ಸು ತಳಮಳಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಆತ ಬಹುಕಾಲದಿಂದ ಶೆಣೈಯೊರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಜೀತದಾಳಿನಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದವ, ಮೇಲಾಗಿ ಒಕ್ಕಲಿನವ. ಅವ ಹೇಳುವ ಧಣಿಗಳ ಗದ್ದೆಯ ಮಣ್ಣಿನ ಗುಣ ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿರು...

ಕರಾವಳಿಯ ಬದುಕು ಕನ್ನಡದ ಸೀಮೆಯೊಳಗಿದ್ದರೂ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಿನ್ನವಾದ ಸಂಸ್ಕøತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಕøತಿಯ ಪೂರ್ಣ ಆಳ, ಅಗಲ ತಿಳಿಯಲು ಕರಾವಳಿಯ ಮಣ್ಣಿನ ಜೀವನದ ಭಾಗವಾಗದ ಹೊರತು ಅದನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿನ ತುಳು ಸಂಸ್ಕøತಿ ಜಾತಿ, ಮತ, ಪಂಥ, ಭೇದಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಸಂಪತ್ತು. ಕೇರಳ, ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಗಳ ಒಳಗೆ ಈ ಸಂಸ್ಕøತಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಜೀವನ ಹಾಲು ನೀರಿನಂತೆ ಬೆರೆತು ಹೋಗಿದೆ. ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತುಳುವಿನ ಚರ್ಚೆನಡೆದರೂ ಅದಕ್ಕೆ ನೀಡಿರುವ ಕಿಮ್ಮತ್ತು ಎಷ್ಟೆಂದು ಎಲ್ಲಾ ತುಳುವರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವ ವಿಚಾರವೆ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾಗವೇಣಿ ಅವರ ‘ಗಾಂಧಿ ಬಂದ’ ಕಾದಂಬರಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.      ‘ಗಾಂಧಿ ಬಂದ’ ಕಾದಂಬರಿ ಕರಾವಳಿಯ ಒಂದು ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಚರಿತ್ರೆ. ತುಳುವ ಸಂಸ್ಕøತಿಯ ಭಾಗವಾಗಿ, ಸ್ತ್ರೀವಾದಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ ಮತ್ತು ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಚಳುವಳಿಯು ಕರಾವಳಿಯ ಮೇಲೆ ಬೀರಿದ ಪರಿಣಾಮ, ಈ ಎಲ್ಲಾ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದು ಅಥವಾ ಬಿಡಿ ಬಿಡಿಯಾಗಿ ನೋಡಬಹುದು. ಹೌದು ಈ ಕಾದಂಬರಿಗೆ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ವಿಭಿನ್ನ ಅಂಚುಗಳಿವೆ. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ನೋಡಬಹುದಾದ ಗುಣ ಈ ಕಾದಂಬರಿಗಿದೆ. ಹಲವು ದಾರಗಳಿಂದ, ವಿಭಿನ್ನ ನೂಲುಗಳಿಂದ ಹೆಣೆದು ಕಸೂತಿ ಹಾಕಿದ ನಾಗವೇಣಿಯವರ ಕಥನ ಕಲೆ ಮೆಚ್ಚುವಂತದ್ದೆ.    ಒಂದು...